Belgische postwaardestukken per expres
Luc SELIS

Postwaardestukken verzameling


1. Omschrijving :

De verzending van poststukken per Expres werd in België geregeld door de wet van 29.4.1868, in voege vanaf 1.11.1868. Het duurde echter tot 1 januari 1871, iets meer dan 5 jaar na de troonsbestijging van Leopold II (17 december 1865) - tot in België het eerste postwaardestuk in omloop werd gebracht.

Het betrof een briefkaart (“Carte Correspondance”) met een zegel van 5 centiemen, bedoeld voor verzending naar een bestemming binnen eenzelfde postkanton, welke ook voor gans het Koninkrijk België mocht gebruikt worden mits bijfrankering van 5ct. Deze kaarten - en volgende uitgiften - mochten ook per Expres verstuurd worden, mits bijbetaling van het expresrecht van 30ct. Tot op heden zijn nog geen van deze kaarten gevonden met dit tarief, gebruikt vóór 1.5.1874.

Met het koninklijk besluit van 8.4.1874, welke in werking trad op 1.5.1874, kwam het gebruik van postwaardestukken verzonden per Expres in een stroomversnelling. Vooral het verlaagde expresrecht van 25ct viel blijkbaar in de smaak.

Prentkaart per EXPRES van ALOST, 27 JANV. 1906 naar Antwerpen met 8-hoekige telegraaf-stempels.
Port: Prentkaart 5c + 25 centiemen expresrecht

2. Doel van de verzameling

Het doel van deze verzameling is het tonen van de grote hoeveelheid gebruiksmogelijkheden van postwaardestukken per expres. Er wordt naar gestreefd voor alle tariefperioden vanaf 1874 tot aan het einde van de expresdienst in 2001 één of meer stukken te tonen, met aandacht voor alle mogelijke bijkomende diensten en regelgevingen. Volgende specifieke onderwerpen komen aan bod (niet-limitatieve opsomming):

- Tarieven binnenlands en buitenlands gebruik, zowel pre-UPU als UPU
- Bijkomende diensten zoals aantekenen, Avis de réception, post restante en combinaties daarvan.
- Bijkomende tarieven zoals afstandsrecht en nachtrecht
- Strafport zowel in binnenlands als buitenlands gebruik, enkelvoudig en meervoudig
- Stempeltypes voor ontwaarding
- Postale merken en aanduidingen
- Afhandeling van her-verzending en onbestelbare poststukken.

De chronologie van de getoonde poststukken volgt de opeenvolgende tariefplannen.

3. Plan van de verzameling

1. Het begin: 1874 - 1914
2. De Eerste Wereldoorlog : 1914 - 1918
3. Noodstempels : 1919 - 1920
4. Het Interbellum : 1920 - 1940
      a. Het Tramrecht : 1926 - 1929
      b. De Expreszegels : 1931 - 1939
5. De Tweede Wereldoorlog : 1940-1945
6. De Moderne Tijd : 1945 - 2001

4. Bronnen

1. Catalogi van de Belgische vereniging van Postwaardestukken – 1990 en 2009
2. G. WAROQUIERS: Catalogue des Entiers Postaux Belges avec annonces - 2001
3. E&M DENEUMOUSTIER: Les Tarifs Postaux Service Intérieur & Internationale 1987-1988
4. Philatélie Belge au Rhin: Marcophilie Militaire Belgique –- 1980
5. Etude des Oblitérations des Militaires Belges en Campagne – Paul Leclercq
6. Les Timbres Perforés – Marcel Anthoine – 1995
7. Diverse dienstorders en reglementen van de Belgische Posterijen

Postwaardestukken die iets meer aandacht van de toeschouwer verdienen werden in de verzameling voorzien van een kadertje.

Liep bij de eerste deelnames de tijdsperiode tot 2001, voor deze versie, die deelnam aan het nationale kampioenschap Brabantphil 2014 werd de tijdsduur ingekort tot 1998. De graad qua zeldzaamheid van de getoonde stukken verklaart ook de uitzonderlijke score, die hiermee keer op keer gerealiseerd wordt. En toch was 96 % het net nog niet genoeg om de eerste plaats all round binnen te halen. Deze was voorbehouden aan de score 97%.

5. Tentoonstellingen en behaalde resultaten :



Belgische postwaardestukken per expres
11+12.05.2013TURNHOUT
TAXANDRIA 2013 - Regionaal kampioenschap
Regio's Antwerpen & Limburg
Competitief
GROOT GOUD 96%
Onder titel: Belgische postwaardestukken per expres 1874-2001
18 t/m 20.10.2013APELDOORN - NL
POSTEX 2013
Nationale competitieve postzegelshow in de Americahal
Competitief
GROOT GOUD
Onder titel Belgische postwaardestukken per expres 1874-2001
03 t/m 05.10.2014AARSCHOT
BRABANTPHIL 2014 - Nationaal Kampioenschap
In de stadsfeestzaal
Competitie
GROOT GOUD 96% + Speciale prijs
Onder titel Belgische postwaardestukken per expres 1874-1998
24-26.08.2018CINEY
PHILEXNAM 2018 - Nationaal Kampioenschap
In de Expohallen
Erehof "Champions Class"
Onder titel Belgische postwaardestukken per expres 1874-1998

Info      Kalender      Clubblad      Historiek      In de pers      Uitgiften       Verzamelingen       Links