Telegraafdienst in onbezet Belgie 1914-1918
Luc SELIS

1kader-verzameling




Luc voelt zich binnen de domeinen “postgeschiedenis”en “postwaardestukken” thuis en slaagt er ook geregeld in om met een nieuwe “unieke” verzameling uit te pakken bij grote competitieve tentoonstellingen en ook hoog te scoren. Voor één keer pakt hij niet groots uit, want hier opteerde hij voor de één kaderaanpak, gezien de zeldzaamheid van de getoonde stukken voor expositie tijdens het regionale kampioenschap Limburg – Antwerpen te Wychmaal-Peer in september 2015.

Hij verduidelijkte meteen op zijn inleidingblad met een woordje de opzet van de getoonde stukken, als volgt:

In het kleine deel van België dat tijdens de Eerste Wereldoorlog niet (of niet volledig) bezet werd door de Duitsers bleef de burgerlijke telegraafdienst, in de mate van het mogelijke, in werking. Kort na het uitbreken van de vijandelijkheden werd het verzenden van private telegrammen slechts zeer beperkt toegelaten. Staats- en Dienst-telegrammen kregen in ieder geval altijd voorrang, private telegrammen werden alleen toegelaten als zij nodig waren voor de bevoorrading van de bevolking of om familiale redenen.

Een tweede belangrijke factor die het telegraafverkeer in Onbezet België beperkte was het feit dat diverse telegraafkantoren binnen schootsafstand lagen van de vijandelijke kanonnen en bijgevolg regelmatig hun activiteiten moesten onderbreken of zelfs volledig stopzetten. Diverse telegraafkantoren dicht bij het front werden ook tijdens de oorlog volledig vernield of verloren hun verbinding met het telegraafnet.

Een laatste factor die het aantal telegrammen ernstig beperkte was het feit dat telegraafkantoren in onbezet België alleen mochten telegraferen met kantoren in hetzelfde gebied of van en naar gebied in handen van de geallieerde troepen. Hierbij dient aangestipt te worden dat in de zones van het front onder controle van de Engelse troepen het telegraafverkeer zeer sterk ingeperkt werd.

De bovenstaande beperkingen hebben er toe geleid dat er slechts relatief weinig telegrammen verstuurd werden en als logisch gevolg daarvan zijn er nu, 100 jaar na de Grote Oorlog, zeer weinig telegrammen bewaard gebleven. Buiten de enkele tientallen telegrammen die hier getoond worden zijn er nog slechts een handvol in het bezit van (gekende) verzamelaars. Van de meerderheid van de telegraafkantoren uit onbezet België zijn alleen de telegrammen gekend die hier getoond worden.


DOEL VAN DE VERZAMELING

Het doel van deze verzameling is het tonen van een kleine maar waarschijnlijk unieke collectie overgebleven telegrammen welke in onbezet België verzonden zijn tijdens de Eerste Wereldoorlog. Voor elk getoond telegram wordt ook de inhoud toegelicht zover die in verband staat met de oorlogsomstandigheden. Tarieven voor versturen van telegrammen worden niet besproken omdat alle staats- en dienst-telegrammen onder de regels van de franchise verstuurd werden.


PLAN VAN DE VERZAMELING

 De telegrammen en gerelateerde documenten worden getoond in alfabetische volgorde van het behandelende telegraafkantoor:

1. ADINKERKE-PANNE
2. ALVERINGHEM
3. AVECAPPELLE
4. BIZET
5. COXYDE 1
6. LOO
7. NIEUWPOORT(STAD) / NIEUPORT(VILLAGE)
8. OOST-DUINKERKE
9. PANNE
10. POPERINGHE
11. ROUSBRUGGE-HARINGHE
12. VEURNE / FURNES
13. YPER / YPRES

Van de telegraafkantoren van ABEELE en WATOU zijn alleen vertrekkende telegrammen gekend, aankomende telegrammen zijn tot op heden ongekend.


BRONNEN


  1. Dictionnaire des Bureaux de Poste de Belgique 1830-1914, uitgifte 1969.
  2. WEFIS tijdschriften nr. 12, 17, 18, 36, 45, 82, 86, 89, 90, 92, 98, 106, 115, 130, 131 en 132.
  3. De Belgische Spoorlijnen – Paul De Kerver, 2008 -1015.
  4. De Inundatie van oktober 1914 – Guido Demere, 2014.
  5. Chemins de Fer Belges – Indicateur Officiel des Trains – Juli 1914.
  6. Diverse nota uit de verzamelingen van P. Van San en H. Slabbinck
  7. Wikipedia – Informatie over spoorweg- telegraafkantoren



Tentoonstellingen :


Telegraafdienst in onbezet Belgie 1914-1918
05.09.2015WYCHMAAL-PEER
LIMBUFILEX 2015 - Regionaal kampioenschap
Regio's Limburg & Antwerpen
Competitief
GROOT GOUD 95 %
10-12.06.2016ROESELARE
WESTFILA 2016 - Nationaal kampioenschap
In het Fabriekspand
Competitief
GOUD 90 % Gedeelde 1ste plaats
Postgeschiedenis klasse 1875-1945




Info      Kalender      Clubblad      Historiek      In de pers      Uitgiften       Verzamelingen       Links